Napaść zbrojna Federacji Rosyjskiej na Ukrainę stanowi akt agresji, który przez swój charakter, powagę i skalę jest rażącym naruszeniem Karty Narodów Zjednoczonych. Stanowi również zbrodnię agresji.
Jak to zostało określone przez Trybunał Norymberski zbrodnia agresji jest najwyższą międzynarodową zbrodnią. To akt rosyjskiej agresji rozpętał niewyobrażalną skalę innych zbrodni międzynarodowych. Pozostawienie sprawców tej bezprecedensowej zbrodni bezkarnych przy równoczesnym dążeniu do rozliczenia sprawców innych zbrodni będzie prowadziło do niesprawiedliwości i obniżenia znaczenia podstawowych zasad prawa międzynarodowego.
Ukraińska propozycja ustanowienia specjalnego trybunału ds. zbrodni agresji zmierza w tym kierunku i jako taka zasługuje na pełne poparcie.
Odmiennie niż w przypadku zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości oraz ludobójstwa Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) nie ma jurysdykcji w zakresie zbrodni agresji przeciwko Ukrainie, chyba że sytuacja ta zostałaby przekazana Prokuratorowi MTK przez Radę Bezpieczeństwa ONZ.
W związku z brakiem możliwości działania za pośrednictwem Rady Bezpieczeństwa z uwagi na to, że jej stały członek dysponujący prawem weta jest równocześnie sprawcą agresji, Polska popiera ustanowienie Trybunału w drodze umowy pomiędzy Sekretarzem Generalnym ONZ a Ukrainą na podstawie rekomendacji Zgromadzenia Ogólnego. Nie wykluczamy przy tym poparcia innych sposobów ustanowienia tego Trybunału, jeżeli taki będzie rezultat uzgodnień międzynarodowych.
Dla skutecznego ścigania tego rodzaju międzynarodowej zbrodni konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie materiału dowodowego. Stąd popieramy także wszelkie inicjatywy w tym zakresie w szczególności powołanie Międzynarodowego Centrum ds. Ścigania Zbrodni Agresji.
Ściganie sprawców zbrodni międzynarodowych popełnionych w i przeciwko Ukrainie, w szczególności zbrodni agresji jest niezbędne dla pokazania, że prawo międzynarodowe nie pozwala na bezkarność, a indywidualna odpowiedzialność karna może być ponoszona również przez przywódców państw.
Polska będzie współpracować z Ukrainą i innymi podobnie myślącymi partnerami w zakresie ustawienia Specjalnego Trybunału ds. Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie.
